Tổng Sản phẩm Quốc nội (GDP)
Mức độ phản ứng của thị trường: Trung bình đến cao
Tần suất báo cáo: hàng quý
Phân loại chỉ báo: Chỉ báo trễ - xác nhận những gì đang diễn ra.
Các nhà kinh tế học, nhà hoạch định chính sách và chính trị gia tôn sùng GDP hơn tất cả các số liệu kinh tế khác vì đây là thước đo rộng nhất, toàn diện nhất có sẵn về tình trạng kinh tế tổng thể của một quốc gia. GDP là tổng giá trị thị trường của tất cả các hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất trong một quốc gia (tức là trong nước) trong một khoảng thời gian nhất định sử dụng các nguồn lực của quốc gia đó, bất kể quyền sở hữu của các nguồn lực. Ví dụ, tất cả ô tô được sản xuất tại Hoa Kỳ đều được tính vào GDP - ngay cả những chiếc được sản xuất tại các nhà máy của Mỹ thuộc sở hữu của BMW Đức và Toyota Nhật Bản. Ngược lại, Tổng sản phẩm quốc dân (GNP) là tổng giá trị thị trường của tất cả các hàng hóa và dịch vụ cuối cùng do cư dân thường trú và các công ty của một quốc gia sản xuất bất kể vị trí của họ - nghĩa là sản xuất diễn ra trong nước hay nước ngoài - trong một khoảng thời gian nhất định. Ví dụ, các sản phẩm bánh nướng được sản xuất tại Canada bởi Tập đoàn Sara Lee của Mỹ được tính vào GNP của Mỹ, nhưng không được tính vào GDP của Mỹ.
GDP là thước đo liên quan hơn đến tình trạng kinh tế của quốc gia so với GNP, bởi vì các nguồn lực được sử dụng trong quá trình sản xuất chủ yếu là trong nước. Có những điểm tương đồng mạnh mẽ giữa dữ liệu GDP và các chỉ báo kinh tế khác, chẳng hạn như sản xuất công nghiệp và chỉ số các chỉ báo đồng thời của Hội nghị Board.
GDP được tính toán và báo cáo theo quý là dữ liệu toàn diện nhất có sẵn liên quan đến sản lượng quốc gia, sản xuất và phân phối thu nhập của quốc gia. Thành phần tăng trưởng
Những dữ liệu này kể câu chuyện về cách nền kinh tế hoạt động - liệu nó có mở rộng hay thu hẹp - trong một khoảng thời gian nhất định, thường là quý trước. Bằng cách xem xét sự thay đổi trong các thành phần và tiểu thành phần của GDP và so sánh chúng với những thay đổi đã xảy ra trong quá khứ, các nhà kinh tế học có thể rút ra suy luận về hướng đi của nền kinh tế trong tương lai.
Trong tất cả các nhiệm vụ mà các nhà kinh tế học thị trường thực hiện, việc tạo ra dự báo về hiệu suất kinh tế tổng thể được đo bằng dữ liệu GDP là nhiệm vụ mà họ dành nhiều thời gian nhất. Thực tế, báo cáo mới nhất về GDP nằm trong tầm với của hầu hết các nhà kinh tế học Phố Wall. Do một số phòng ban trong một tổ chức giao dịch dựa vào dự báo của nhà kinh tế học, nên chỉ báo này đã nổi lên như nền tảng cho tất cả các hoạt động nghiên cứu và giao dịch và thường đặt ra định hướng cho tất cả các dự báo tài chính của Phố Wall.
Tìm kiếm dữ liệu
Một số định nghĩa
Như đã lưu ý trước đó, GDP là tổng giá trị thị trường của tất cả các hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất bởi các nguồn lực (lao động và tài sản) của một quốc gia cư trú tại quốc gia đó. Định nghĩa này chứa hai thuật ngữ đặc biệt quan trọng: cuối cùng và được sản xuất. Khi các nhà kinh tế học đề cập đến hàng hóa cuối cùng, họ muốn nói đến những hàng hóa được sản xuất để sử dụng cuối cùng theo dự định, tức là sản phẩm cuối cùng, chứ không phải là thành phần hoặc bộ phận trung gian trong một giai đoạn sản xuất khác. Ví dụ, hãy xem xét rằng hàng năm, Công ty Lốp và Cao su Goodyear sản xuất hàng trăm triệu lốp xe. Khá nhiều trong số này được tạo ra để phân phối tại các cửa hàng bán lẻ và bán buôn để thay thế và dự phòng, và chúng được tính là hàng hóa cuối cùng. Và mặc dù hầu hết lốp xe được sản xuất và cung cấp cho các nhà sản xuất ô tô để sử dụng trên ô tô mới, nhưng chúng không được tính là sản xuất, vì chúng tôi không tính giá trị của ô tô trong tài khoản quốc gia bằng cách cộng giá trị của các thành phần của nó. Nói cách khác, chúng tôi không cộng thêm chi phí của radio, ghế ngồi, bộ phận sưởi, bugi đánh lửa, v.v. Chúng tôi chỉ tính giá trị của sản phẩm cuối cùng, ô tô.
Rõ ràng, các nhà kinh tế học sẽ tính toán sai lầm nghiêm trọng nếu họ tính tất cả lốp xe được bán bởi các nhà sản xuất ô tô như một phần của ô tô của họ cũng như những chiếc được nhà sản xuất bán cho Walmart và Sears. Điều tương tự cũng xảy ra đối với việc sản xuất len. Các nhà kinh tế học chỉ tính số len được mua để sử dụng cuối cùng. Vì có vô số cách sử dụng cuối cùng cho len, áo len, mũ, chăn, v.v. sẽ mắc phải lỗi tính trùng lặp tương tự bằng cách cộng sản lượng len thô cũng như len dùng trong áo len, chăn và các sản phẩm khác.
Hãy xem xét thuật ngữ quan trọng khác, được sản xuất. Bán lại không được tính vào tài khoản, vì tốc độ bán lại không phản ánh tốc độ sản xuất hiện tại nên nó không nên được bao gồm trong các số liệu đầu ra.
Tính toán GDP: Cách tiếp cận theo tổng hợp chi tiêu
Mọi giao dịch trong nền kinh tế đều liên quan đến hai bên: người mua và người bán. Để tính toán tổng hoạt động kinh tế, các nhà kinh tế học có thể tập trung vào hành động của người mua, cộng tất cả các chi tiêu cho hàng hóa và dịch vụ, hoặc vào hành động của người bán, tính tổng thu nhập nhận được của những người được sử dụng trong quá trình sản xuất. Hai cách tiếp cận này tương ứng với hai phương pháp tính GDP: phương pháp tổng hợp chi tiêu, là phương pháp phổ biến hơn và được sử dụng nhiều nhất trên các sàn giao dịch Phố Wall, và phương pháp thu nhập.
Tổng số đạt được bằng cả hai biện pháp về lý thuyết thì phải giống nhau. Tuy nhiên, trong thực tế, có những khác biệt nhỏ.
Để tính toán GDP, sử dụng phương trình tổng hợp chi tiêu:
GDP = C + I + G + (X - M)
Trong đó:
- C là chi tiêu tiêu dùng cá nhân
- I là đầu tư nội địa tư nhân gộp
- G là chi tiêu tiêu dùng và đầu tư gộp của Chính phủ
- (X - M) là giá trị xuất khẩu ròng của hàng hóa và dịch vụ (xuất khẩu trừ nhập khẩu)
Bản chất được thể hiện trong phương trình này có lẽ là mối quan hệ kinh tế được trích dẫn rộng rãi nhất và xuất hiện trong hầu hết tất cả các văn bản kinh tế vĩ mô cơ bản.
Chi tiết các thành phần GDP của Mỹ
Do nền kinh tế mỗi quốc gia khác nhau, nên tỷ trọng đóng góp của từng thành phần trong phương trình này vào GDP sẽ thay đổi theo thời gian, thậm chí theo từng quý.
Chi tiêu tiêu dùng cá nhân (còn được gọi là chi tiêu của người tiêu dùng hoặc đơn giản là chi tiêu) là thành phần lớn nhất của GDP, chiếm khoảng hai phần ba tổng sản lượng kinh tế. Trong quý 3 năm 2011, chi tiêu của người tiêu dùng tăng lên khoảng 71% GDP (10.798 nghìn tỷ USD chia cho 15.181 nghìn tỷ USD).
Chi tiêu của người tiêu dùng là tổng giá trị thị trường của việc mua hàng của các hộ gia đình trong kỳ contab, bao gồm các mặt hàng như bia, dịch vụ điện thoại, gậy đánh golf, CD, xăng, nhạc cụ và đi taxi. Như được hiển thị trong bảng ở Phần 1.4, các mặt hàng này được chia thành ba loại: hàng hóa bền vững, hàng hóa không bền và dịch vụ (durable goods, nondurable goods, and services).
- Hàng hóa bền vững là những hàng hóa có thời hạn sử dụng từ ba năm trở lên. Ví dụ bao gồm ô tô, tủ lạnh, máy giặt, tivi và các mặt hàng có giá trị lớn khác như đồ trang sức, dụng cụ thể thao và súng.
- Hàng hóa không bền là thực phẩm, quần áo và giày dép, các sản phẩm năng lượng như xăng dầu và nhiên liệu, và các mặt hàng khác như thuốc lá, mỹ phẩm, thuốc theo toa, tạp chí và đồ lặt vặt.
- Dịch vụ bao gồm nhà ở, hoạt động hộ gia đình, vận chuyển, chăm sóc y tế và giải trí, cũng như tạo kiểu tóc, giặt khô, dịch vụ tang lễ, dịch vụ pháp lý và giáo dục.
Dịch vụ chiếm phần lớn nhất trong chi tiêu của người tiêu dùng. Ngày nay, chúng chiếm khoảng 66% tổng chi tiêu của người tiêu dùng, tăng từ mức chỉ bằng một phần ba vào năm 1950. Không có gì lạ khi Hoa Kỳ được cho là có một nền kinh tế dựa vào dịch vụ. Chi tiêu cho hàng hóa chiếm 34% còn lại.
Hàng hóa không bền là nhóm chi tiêu lớn thứ hai, chiếm khoảng 23% tổng số. Chi tiêu cho hàng hóa bền vững, thành phần biến động mạnh nhất, chiếm 11% còn lại.
Đầu tư nội địa tư nhân gộp bao gồm chi tiêu của các doanh nghiệp (cho các thiết bị như máy tính, xây dựng nhà máy và nhà máy sản xuất, và hoạt động khai thác mỏ); chi tiêu cho nhà ở và căn hộ; và hàng tồn kho. Hàng tồn kho, bao gồm các hàng hóa do doanh nghiệp sản xuất nhưng vẫn chưa bán được vào cuối kỳ, được định giá theo giá thị trường hiện hành. Giá trị này dao động mạnh theo từng quý, khiến mức đầu tư nội địa tư nhân gộp trở nên khá biến động. Theo đó, các nhà kinh tế học thường xem xét đầu tư cố định - đầu tư nội địa tư nhân gộp trừ hàng tồn kho. Đây lần lượt có hai thành phần chính, nhà ở và phi nhà ở.
Thành phần phi nhà ở, cũng được gọi là chi tiêu vốn, bao gồm chi tiêu cho máy tính và thiết bị ngoại vi, thiết bị công nghiệp, phần mềm và các tòa nhà phi nhà ở như nhà máy và xí nghiệp. Thành phần nhà ở bao gồm chi tiêu xây dựng nhà mới, chung cư và các thiết bị liên quan.
Ngay cả khi không có ảnh hưởng biến động của hàng tồn kho, chi tiêu đầu tư vẫn dễ có những biến động lớn, vì hầu hết hoạt động này gắn liền với môi trường lãi suất luôn thay đổi.
Chi tiêu tiêu dùng và đầu tư gộp của Chính phủ bao gồm tất cả số tiền do chính quyền liên bang, tiểu bang và địa phương chi ra cho hàng hóa (cả bền và không bền) và dịch vụ, cho cả mục đích quân sự và phi quân sự. Loại hình này bao gồm chi tiêu xây dựng và duy trì cầu thu phí, thư viện, công viên, đường cao tốc và các tòa nhà văn phòng liên bang; chi trả lương cho nhân viên chính phủ; nghiên cứu và phát triển, phụ tùng thay thế, thực phẩm, quần áo, đạn dược; và chi phí đi lại, thuê nhà và tiện ích. Chi tiêu và đầu tư của Chính phủ thường chiếm 20% tổng GDP (trong cơ cấu kinh tế Mỹ, ở Việt Nam chưa tìm được tài liệu).
Xuất khẩu ròng hàng hóa và dịch vụ, thành phần cuối cùng trong phương trình, đơn giản là sự khác biệt giữa giá trị đồng đô la của hàng hóa và dịch vụ mà Hoa Kỳ xuất khẩu ra nước ngoài (xuất khẩu) và giá trị đồng đô la của hàng hóa và dịch vụ mà nước này nhập khẩu qua biên giới (nhập khẩu). Do đất nước này thường nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu nên con số này thường âm, do đó kìm hãm tăng trưởng kinh tế.
Ý nghĩa tăng trưởng GDP
Tỷ lệ tăng trưởng theo quý được so với cùng kỳ năm trước của GDP thực là con số nổi bật của báo cáo GDP. Giống như hầu hết các số liệu kinh tế, các khoản đăng ký tích cực mạnh thường là tin tốt cho nền kinh tế, lợi nhuận doanh nghiệp và định giá cổ phiếu. Tuy nhiên, không phải đối với trái phiếu. Lạm phát làm xói mòn giá trị của các chứng khoán thu nhập cố định và tăng trưởng kinh tế sôi động hơn thường đi kèm với tỷ lệ lạm phát cao hơn.
Phản ứng của thị trường - cả tích cực và tiêu cực - rõ rệt hơn khi các con số được công bố khác với con số dự kiến. Chênh lệch càng lớn, biến động thị trường càng lớn. Giả sử Phố Wall đồng thuận cho tỷ lệ tăng trưởng GDP được tính theo năm của quý 3 là 4,2%. Mặt khác, một con số được công bố yếu từ 1 đến 2% có thể sẽ châm ngòi cho việc bán tháo trên thị trường chứng khoán và đẩy giá các chứng khoán thu nhập cố định lên, làm giảm lợi suất. Mặt khác, mức tăng trưởng cao hơn dự kiến từ 5,5 đến 6,5% sẽ được các nhà giao dịch cổ phiếu hoan nghênh và bị các nhà giao dịch thu nhập cố định cau mày.
Mặc dù con số theo quý được tính so với cùng kỳ năm trước rất quan trọng, nhưng nhiều nhà kinh tế học thích xem xét sự thay đổi theo năm của GDP. Quan điểm dài hạn giúp dễ dàng phát hiện ra các điểm ngoặt trong nền kinh tế, chẳng hạn như suy thoái sắp tới hoặc hoạt động tăng tốc. Hình bên dưới là dữ liệu minh họa mối tương quan giữa tăng trưởng GPG và chỉ số Dow Jones cập nhật đến quý 1 năm 2024. Ace Nhà đầu tư có thể kiểm tra số liệu mới nhất rất dễ dàng trên trang tradingview.
GDP được xếp vào nhóm chỉ báo trễ - xác nhận những thứ đang diễn ra, trên biểu đồ thể hiện rõ các điểm đảo chiều của chỉ số Dow Jones luôn sớm hơn sự thay đổi tốc độ tăng trưởng của GDP. Những giai đoạn tăng trưởng âm cũng trùng với giai đoạn suy thoái của thị trường chứng khoán.
Ở thị trường Việt Nam tăng trưởng GDP vẫn phản ứng sau Vnindex nhưng mức độ tương quan ít hơn so với thị trường Mỹ. Trong hơn 20 năm dữ liệu, tốc độ tăng trưởng của Việt Nam thấp hơn 4% thường tương đồng với giai đoạn suy thoái kinh tế toàn cầu.
Để có được bức tranh rõ ràng hơn về nền kinh tế, các nhà kinh tế thường thích xem xét một số chỉ số cùng một lúc. Điều này giúp giảm việc truyền đi các tín hiệu sai lầm. Đôi khi một số chỉ số riêng lẻ có xu hướng giảm, cho thấy hoạt động có khả năng giảm. Nếu quan sát thấy một số chỉ số và phần lớn trong số đó chỉ ra hoạt động tích cực, thì có thể bỏ qua các chỉ số hoạt động kém hơn là ngoại lệ và đi đến kết luận rằng nền kinh tế không gặp vấn đề gì.
Tác động thị trường
Báo cáo GDP thường chậm hơn so với nhiều chỉ số hàng tháng cập nhật hơn, và việc phát hành báo cáo này có thể trở thành một sự kiện không mấy quan trọng. Tuy nhiên, bạn phải cẩn thận ở đây! Bất chấp vẻ ngoài lỗi thời, báo cáo GDP không nên bị bỏ qua. Thứ nhất, nó có thể chứa đựng một số bất ngờ thực sự. Tỷ lệ tăng trưởng có thể hoàn toàn khác so với những gì thị trường mong đợi. Thứ hai, đây là tài liệu đọc cần thiết cho bất kỳ ai muốn xác định những điểm mạnh và điểm yếu trong nền kinh tế. Thứ ba, việc đọc kỹ báo cáo GDP có thể cung cấp một số gợi ý về nơi nền kinh tế và lợi nhuận của công ty có thể hướng đến trong các quý tới. Thứ tư, các lần điều chỉnh có thể đủ lớn để hoàn toàn thay đổi quan điểm của bạn về nền kinh tế và đòi hỏi một chiến lược đầu tư mới. Cuối cùng, nếu các số liệu lạm phát trong báo cáo này vẫn cứng đầu nằm ngoài vùng thoải mái của Fed, bạn có thể mong đợi sự thay đổi trong chính sách lãi suất khá nhanh chóng. Vì những lý do này, bạn không bao giờ nên coi nhẹ việc phát hành GDP.
Trái phiếu
Khi dữ liệu GDP thực tế được công bố, câu hỏi đầu tiên trong tâm trí của mọi người là nó so sánh như thế nào với kỳ vọng. Nếu nền kinh tế đang tăng trưởng ở mức bằng hoặc thấp hơn mức dự báo của các nhà kinh tế, thì thị trường trái phiếu có khả năng phản ứng tích cực, đặc biệt là nếu doanh số bán cuối cùng thực tế yếu và hàng tồn kho không mong muốn đang phình to.
Ngược lại, nếu các con số tăng trưởng GDP vượt quá mong đợi và các chỉ số lạm phát cho thấy dấu hiệu tăng tốc, thì đó có thể là cơn ác mộng đối với những người nắm giữ trái phiếu. Báo cáo GDP mạnh kết hợp với áp lực lạm phát gia tăng sẽ lan truyền lo ngại rằng Cục Dự trữ Liên bang sẽ sớm can thiệp và tăng lãi suất ngắn hạn để hạ nhiệt nền kinh tế. Trừ khi các nhà đầu tư tin tưởng rằng Fed có thể kiềm chế lạm phát ngay từ đầu, nếu không thì giá trái phiếu có khả năng sẽ giảm mạnh và khiến lợi suất tăng vọt.
Cổ phiếu
Phản ứng của thị trường chứng khoán đối với báo cáo GDP có thể sẽ ít theo quán tính hơn so với thị trường trái phiếu. Ở đây, câu hỏi trung tâm là bản phát hành mới nhất ảnh hưởng như thế nào đến triển vọng lợi nhuận của công ty. Một nền kinh tế lành mạnh tạo ra nhiều thu nhập cho doanh nghiệp hơn, trong khi môi trường kinh doanh trì trệ sẽ kìm hãm doanh số bán hàng và thu nhập. Tuy nhiên, có một lưu ý quan trọng ở đây. Nếu hoạt động kinh tế tăng trưởng vượt quá mức 3,5% trong vài quý, ngay cả các cổ đông cũng bắt đầu lo lắng về giá cả tăng. Lạm phát cao hơn sẽ khiến sức mua của hộ gia đình bị giảm sút và có thể sẽ buộc lãi suất tăng lên.
Do đó, thị trường chứng khoán có thể cảm thấy không thoải mái với một nền kinh tế tăng trưởng quá nhanh cũng giống như khi nó di chuyển quá chậm.
Đồng đô la Mỹ
Đối với các nhà đầu tư nước ngoài, một nền kinh tế Mỹ mạnh được đánh giá tích cực hơn so với một nền kinh tế yếu. Hoạt động kinh tế mạnh mẽ ở Mỹ thúc đẩy lợi nhuận của công ty và củng cố lãi suất. Do đó, các nhà đầu tư nước ngoài nhìn thấy cơ hội kiếm tiền trên thị trường chứng khoán và từ các trái phiếu kho bạc và kỳ phiếu có lợi suất cao hơn. Tất cả điều này làm tăng nhu cầu đối với đồng đô la. Nếu Cục Dự trữ Liên bang hành động nhanh chóng để ngăn chặn lạm phát bằng cách đẩy lãi suất ngắn hạn lên cao, thì khả năng điều này cũng sẽ dẫn đến sự tăng giá của đồng đô la do nhận thức rằng ngân hàng trung ương Mỹ đang đi trước trong việc kiềm chế áp lực giá.
Tuy nhiên, nếu lạm phát tăng tốc và duy trì ở mức cao, nó sẽ làm giảm sức cạnh tranh của Mỹ trên thế giới và làm trầm trọng thêm thâm hụt thương mại đối ngoại của đất nước, một kịch bản có thể khiến đồng nội tệ của Mỹ kém hấp dẫn hơn nhiều.
